Babelon J. Sztuka Hiszpańska

Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1974. — 290 s.Najdawniejsze przykłady malarstwa na obszarze Hiszpanii wywodzą się z okresu paleolitu i przetrwały na ścianach skalnych jaskiń w Saelices i Altamirze. Tematyką tych malowideł są postaci zwierząt. Najstarsze zabytki w dziedzinie architektury to monumentalne budowle Rzymian, czyli akwedukty i fragmenty willi przypominające rzymską prowincję o nazwie Hispania. Z czasów panowania Wizygotów ocalały nieliczne relikty - jest to na przykład z 661 roku kościół S. Juan de Bańos. W 711 roku Hiszpania w większej części została opanowana przez muzułmanów, co doprowadziło do współistnienia sztuki chrześcijańskiej i sztuki islamu (tzw. styl mozarabski). Na terenach, które nie znajdowały się pod panowaniem Arabów, na wzorach bizantyjskich i karolińskich rozwijała się sztuka zwana asturiańską. Wpływy te były widoczne w architekturze w zastosowaniu planu krzyża wpisanego w kwadrat, a także układu kilku kwadratowych lub podłużnych segmentów, np. można to zobaczyć w grupie asturyjskich kościołów z IX wieku.